Prawa kobiet w Tunezji

Często mówi się, iż sytuacja kobiet w Tunezji jest wyjątkowa w porównaniu do innych krajów muzułmańskich czy arabskich. A jak jest w rzeczywistości?

Zaraz po ogłoszeniu przez Tunezję niepodległości utworzono kodeks osobisty, dzięki któremu wprowadzono kilka ważnych praw dla tunezyjskich kobiet. Tunezyjki uzyskały prawo do głosowania, mógą zasiadać w parlamencie. Zakazano poligamii, wprowadzono prawo, które mówi, iż małżeństwo można zawrzeć tylko za obopólną zgodą małżonków, wprowadzono rozwody przed sądami.

Następne lata również przyniosły kolejne prawa przyjazne kobietom. Kobiety mogą poddać się aborcji do 3 miesiąca ciąży, dostęp do różnorodnej antykoncepcji jest powszechny. Tunezyjki mogą się uczyć – to one stanowią obecnie większość na tunezyjskich uniwersytetach, mogą pracować – chociaż wciąż w Tunezji można znaleźć wiele gospodarstw w których kobieta tylko zajmuje się domem i dziećmi, a z drugiej strony kobiety są obecne w zawodach wydawałoby się typowo męskich. Minimalny wiek do zawarcia małżeństwa w Tunezji to 18 lat zarówno dla kobiety jak i mężczyzny. W kwestii ubioru również mają wolny wybór, co ciekawe przed rewolucją kobiety noszące hijab na co dzień wcale nie miały łatwo. Za rządów Bourgiby oraz Ben Alego kobiety miały ograniczoną możliwość noszenia hijabu, który była zabroniony w instytucjach państwowych.

Kluczowym rokiem dla praw kobiet był rok 2014 kiedy to ustanowiono nową konstytucję Tunezji a tam prawo mówiące o równości praw i obowiązków kobiet, oraz mężczyzn. Ale czy te prawa i obowiązki są naprawdę równe? W tunezyjskim prawie wciąż istnieje zapis o dziedziczeniu przez kobietę połowę tego co mężczyzna, spokrewniony w tym samym stopniu ze spadkodawcą, co kobieta.

Tunezyjki mogą podróżować poza granice państwa bez konieczności zgody ojca dziecka. Mogą złożyć pozew o rozwód i uzyskać go nawet bez zgody małżonka. Mają też możliwość sprawować opiekę nad swoim dzieckiem czy uzyskać alimenty na siebie i dziecko [więcej o tym przy okazji tematu rozwodu].

W roku 2017 zajęto się ustawą przeciwko przemocy wobec kobiet. Szczególną uwagę należy zwrócić na zniesienie bulwersującego prawa, mówiącego o tym, iż gwałciciel mógł uniknąć kary. Prawo to mówiło, iż jeżeli mężczyzna zgwałci niezamężną kobietę może się z nią ożenić i dzięki temu nie odbędzie kary więzienia. Ustawa przeciw przemocy wobec kobiet po raz pierwszy przyjmuje szeroką definicję przemocy i obejmuje jej różne formy. Rzeczywiście, oprócz przemocy fizycznej, prawo to uznaje także inne rodzaje przemocy wobec kobiet, szczególnie ekonomiczne, seksualne, polityczne i psychologiczne. Ten tekst zawiera również kompleksowe środki zapobiegania i ścigania przemocy uwarunkowanej płcią, wprowadza nowe przepisy karne, zaostrza kary za różne formy przemocy domowej i kryminalizuje molestowanie seksualne w miejscach publicznych. Prawo zapewnia pomoc ofiarom przemocy domowej, w tym poprzez zapewnienie wsparcia prawnego oraz opieki medycznej i zdrowia psychicznego.

Drugim szczególnym prawem (zwłaszcza na tle innych arabskich krajów), które weszło tego roku w życie było możliwość wyjścia za mąż przez muzułmankę za niemuzułmanina. Ale czy Tunezyjki się decydują na taki związek? Jeżeli tak to są to bardzo nieliczne wyjątki. W społeczeństwie tunezyjskim bardzo ważną rolę odgrywa rodzina, szansa na to, że jakaś rodzina odda córkę niemuzułmaninowi jest bardzo mała, spotykana raczej w bardzo nowoczesnych rodzinach albo bardzo interesownych.

W 2019 roku tunezyjskie kobiety otrzymały w końcu prawo do deklaracji narodzin własnych dzieci.

Informacje zebrane na podstawie m.in Konstytucji Tunezji z 2014 roku, www.hrw.org